چگونه گیاه سرخس را نگهداری و پرورش دهیم

سرخس از جمله گیاهان نهان زاد آوندی هستند که بسیار شگفت انگیز بوده و انواع گوناگونی دارند. این گیاه طرفداران زیادی دارد و در اکثر خانه‌ها یافت میشود. زمانی که یک گیاه را درون خانه نگهداری میکنید، راحتتر به نیازهای مراقبتی آن پی میبرید.

سرخس نوعی گیاه است که به جای دانه از طریق هاگ تکثیر میشود. سرخس‌ها گیاهان آوندی هستند که به دسته Pteridophyta تعلق دارند و در بسیاری از محیط‌های مختلف در سراسر جهان یافت میشوند. آنها دارای ریشه، ساقه و برگ هستند و به برگهای آنها برگ میگویند. برگ‌های این گیاه معمولاً دارای الگوی مشخصی از رگه‌ها هستند که از ساقه مرکزی منشعب می‌شوند و ظاهری پر مانند به آن‌ها می‌دهند.

به دلیل توانایی خود برای رشد در مناطق مرطوب و سایه شناخته شده اند و معمولاً در جنگل‌ها، مرداب‌ها و سایر زیستگاه‌های مشابه یافت میشوند. آنها نقش اکولوژیکی مهمی در بسیاری از اکوسیستم‌ها ایفا میکنند و غذا و سرپناهی را برای طیف گسترده ای از موجودات فراهم میکنند. علاوه بر این، این گیاهان اغلب در محوطه سازی و باغبانی استفاده میشوند، زیرا میتوانند لمس منحصر به فرد و جذابی را به باغ‌ها و فضاهای داخلی اضافه کنند.

سرخس نیز یکی از گیاهانی است که در داخل خانه نگهداری میشود و در مکان‌های شرجی دوام بهتری دارد. حال در این قسمت از گل هلند درباره انواع گیاهان سرخس و راهکارهای مفیدی در مورد چگونگی مراقبت از این گیاه با شما صحبت میکنیم.

انواع گیاه سرخس

سرخس پر سیاوشان

سرخس پر سیاوشان یک سرده سرخس است که شامل بیش از 200 گونه از خانواده Pteridaceae است. این این گیاه به‌خاطر برگ‌های ظریف توری‌شان که از برگچه‌های کوچک و بادبزنی شکلی تشکیل شده‌اند که به شکلی مشخص و صاف چیده شده‌اند، شناخته می‌شوند. سرخس‌های پر سیاوشان به دلیل شاخ و برگهای جذاب و سهولت در کشت در بین باغداران و باغداران محبوب هستند. آنها بومی بسیاری از نقاط جهان از جمله آمریکای شمالی و جنوبی، آسیا و اروپا هستند.

پر سیاوشان محیط‌های مرطوب و سایه دار را ترجیح میدهند و اغلب در جنگل‌های مرطوب، کنار نهرها و سایر زیستگاه‌های مشابه رشد میکنند. آنها با شرایط کم نور سازگار هستند و نور مستقیم خورشید را به خوبی تحمل نمیکنند. این گیاه پر سیاوشان علاوه بر ارزش زینتی، در طب سنتی برای درمان انواع بیماری‌ها از جمله مشکلات تنفسی و اختلالات گوارشی استفاده میشده است.

سرخس بسپایک

سرخس‌های بسپایک گروهی از سرخس‌ها هستند که از تیره Polypodium که بخشی از خانواده Polypodiaceae می‌باشد. این جنس شامل بیش از ۱۰۰ گونه سرخس است که در سرتاسر جهان پراکنده شده‌اند و به‌خاطر شاخه‌های متمایزشان که معمولاً چرمی و لوب‌دار یا پین‌دار هستند، شناخته می‌شوند.

این گیاه چند پا معمولاً به عنوان گیاهان زینتی رشد می‌کنند و به دلیل شاخ و برگ‌های جذاب و نیاز‌های مراقبت آسان در بین باغبانان محبوب هستند. آن‌ها خاک با زهکشی خوب را ترجیح می‌دهند و می‌توانند هم سایه کامل و هم آفتاب جزئی را تحمل کنند. بسیاری از گونه‌های Polypodium اپی‌فیت هستند، به این معنی که روی سطوح گیاهان دیگر یا روی صخره‌ها و درختان رشد می‌کنند.

سرخس‌های بسپایک علاوه بر ارزش زینتی در طب سنتی برای درمان انواع بیماری‌ها از جمله مشکلات تنفسی و اختلالات گوارشی نیز استفاده می‌شده است. برخی از گونه‌های سرخس Polypodium نیز در تولید دارو‌های گیاهی و مکمل‌ها استفاده می‌شوند.

سرخس زنگی‌دارو

زنگی‌دارو که با نام Asplenium scolopendrium نیز شناخته می‌شود، گونه‌ای از سرخس است که بومی اروپا و بخش‌هایی از آسیا است. این گیاه به خانواده Aspleniaceae تعلق دارد و به خاطر برگ‌های متمایز و تسمه مانند آن که به رنگ سبز تیره و براق هستند شناخته شده است. شاخه‌های زنگی‌دارو می‌توانند تا ۲ فوت رشد کنند و ظاهری ساده و زیبا به آن‌ها می‌بخشد.

این سرخس به دلیل شاخ و برگ‌های جذابش اغلب به عنوان یک گیاه زینتی پرورش داده می‌شود و معمولاً در باغ‌های صخره‌ای، حاشیه‌های سایه دار و سایر کاربرد‌های محوطه‌سازی استفاده می‌شود. خاک مرطوب و با زهکشی خوب را ترجیح می‌دهد و می‌تواند هم سایه کامل و هم آفتاب جزئی را تحمل کند. زنگی‌دارو نیز به عنوان مقاوم شناخته شده است و می‌تواند دمای سرد را تحمل کند و آن را به گزینه‌ای محبوب برای باغبانان در آب و هوای سردتر تبدیل می‌کند.

این گیاه علاوه بر ارزش زینتی در طب سنتی برای درمان انواع بیماری‌ها از جمله مشکلات تنفسی و اختلالات گوارشی نیز استفاده می‌شده است. این گیاه حاوی ترکیبات مختلفی است که اعتقاد بر این است که خواص دارویی دارند، از جمله ساپونین‌ها، تانن‌ها و فلاونوئید‌ها.

سرخس بلوطی

این نوع که با نام Gymnocarpium dryopteris نیز شناخته می‌شود، گونه‌ای از سرخس است که بومی مناطق شمالی آمریکای شمالی از جمله کانادا و ایالات متحده است. عضوی از خانواده Cystopteridaceae است و به خاطر برگ‌های ظریف توری خود که از برگچه‌های کوچک و مثلثی شکل تشکیل شده است که به شکلی متمایز و شبیه بادبزن چیده شده‌اند، شناخته شده است.

این گیاه شمالی به دلیل شاخ و برگ‌های جذابش اغلب به عنوان یک گیاه زینتی رشد می‌کند و معمولاً در باغ‌های سنگی سایه دار، باغ‌های جنگلی و سایر کاربرد‌های محوطه‌سازی استفاده می‌شود. خاک مرطوب و با زهکشی خوب را ترجیح می‌دهد و می‌تواند هم سایه کامل و هم آفتاب جزئی را تحمل کند.

علاوه بر ارزش زینتی، نقش اکولوژیکی مهمی در بسیاری از اکوسیستم‌ها ایفا می‌کند. زیستگاه و غذا برای انواع حیوانات از جمله حشرات، پرندگان و پستانداران کوچک فراهم می‌کند. علاوه بر این، با جذب آب و مواد مغذی از خاک به جلوگیری از فرسایش و بهبود کیفیت خاک کمک می‌کند.

سرخس بوستون

سرخس بوستون (Nephrolepis exaltata) یک گونه محبوب از این گیاه است که بومی مناطق گرمسیری قاره آمریکا است. این یکی از اعضای خانواده Lomariopsidaceae است و به خاطر شاخه‌های بلند و کمانی خود که طول آن‌ها تا سه فوت می‌رسد، شناخته شده است. شاخه‌های نوع بوستون از برگچه‌های کوچک و سبز رنگ زیادی تشکیل شده است که به آن‌ها ظاهری پردار می‌دهد.

سرخس‌های بوستون معمولاً به عنوان گیاهان زینتی رشد می‌کنند و به دلیل شاخ و برگ‌های جذاب و نیاز‌های مراقبت آسان به عنوان گیاهان آپارتمانی محبوب هستند. آن‌ها نور روشن، غیر مستقیم و خاک مرطوب و با زهکشی خوب را ترجیح می‌دهند. آن‌ها همچنین به هوای خشک حساس هستند و می‌توانند از مه پاش گاه به گاه یا قرار دادن آن‌ها در یک محیط مرطوب مانند حمام یا آشپزخانه سود ببرند.

نوع بوستون علاوه بر ارزش زینتی، به دلیل قابلیت تصفیه هوا نیز مورد مطالعه قرار گرفته است. نشان داده شده است که آن‌ها به طور مؤثر آلاینده‌های هوای داخل خانه مانند فرمالدئید و زایلن را حذف می‌کنند و آن‌ها را به گزینه‌ای محبوب برای بهبود کیفیت هوای داخل خانه تبدیل می‌کنند.

مراحل کاشت و پرورش سرخس

– دمای داخل محیط منزلتان را مناسب کنید

بیشتر این گیاه‌ها در محیطی دوام می‌آورند که دمای آن به صورت مداوم بین 18 تا 24 درجه سلیوس باشد.

– آن را به جای یک گلدان سفالی در یک پلاستیکی قرار دهید

گلدان پلاستیکی رطوبت را بهتر از گلدان سفالی نگه میدارد.

– در خاک خوب و مناسب آن نگهداری کنید

سرخس در زمین‌های سبز بیش از همه دیده میشود. خاک آن باید کاملا ارگانیک باشد. زمانی که این گیاه را در گلدان و در محیط خانه قرار میدهید، باید محتوای ارگانیک بودن خاک آن را بالا ببرید و توصیه میشود از خزه و ذغال سنگ درون آن استفاده کنید.

– نور مناسب را برای این گیاهخود فراهم کنید

این گیاهان نور غیر مستقیم را ترجیح میدهند مورد پسند دارند. نوری که در طول روز از پنجره میتابد، برای این گیاه کافی است. این گیاه در کنار پنجره‌های غربی و جنوبی تابش خوبی ندارند زیرا نور در طول روز بسیار قوی و شدید میباشد. نور خورشید بیش از حد زیاد نیز باعث خشک شدن این گیاه میشود.

‌این گیاه در محیط‌هایی با نور کم عملکرد بهتری دارند اما نباید آن‌ها را در محیط تاریک قرار دهید. پس حتما آن را در محیطی قرار دهید که 4 الی 6 ساعت در معرض نور جانبی قرار بگیرید.

گیاه سرخس مناسب دمای داخل خانه

– حتما آب مورد نیاز را به گیاه برسانید

روی خاک گلدان را لمس کنید. زمانی که روی خاک خشک شد، به آن آب دهید و آب دادن را تا جایی ادامه دهید که از زیر گلدان بیرون بزند و بهتر است که یک چیزی را زیر گلدان قرار دهید تا آب برروی زمین جاری نشود

هیچوقت از آب معدنی برای این گیاه استفاده نکنید چون باعث پوسیدگی ریشه آن میشود. برنامه آب دهی به این گیاه را بر اساس دمای اتاق تغییر دهید، به طور مثال اگر دمای اتاق شما گرمتر از 24 درجه میباشد، باید آب دادن را بیشتر کنید.

اگر اتاق خنکتر از 18 درجه است، اجازه دهید که خاک کمی خشک شود و بعد دوباره به آن آب بدهید. اگر بیش از حد به آن آب دهید، کم کم به رنگ زرد تغییر مییابد. پژمردگی نیز نشانه کم آبی میباشد.

– در طول فصل رشد، به این گیاه کمتر کود بدهید

فصل رشد نیز بین ماه‌های فروردین تا شهریور است. کود عصاره ماهی گزینه مناسبی برای این گیاه است. کود بیش از حد زیاد و غنی باعث سوختن ساقه‌ها میشود.

– با حشرات مبارزه کنید

حشراتی مثل عنکبوت و زنبورها در اطراف این گیاه میچرخند، میتوانید آن‌ها را با بخار مستقیم آب از گیاه دور کنید.

– این گیاه را در فصل بهار تقسیم کنید و گلدان آن را عوض کنید

در فصل بهار رویش این گیاه بیشتر از همیشه میشود. گیاه را از گلدان بردارید و آن را با سایز مناسب ریشه در یک گلدان دیگر قرار دهید. 4 تا 6 ماه صبر کنید تا رشد گیاه به مقدار قابل قبولی برسد.

چگونگی تکثیر گیاه سرخس

از طریق ساقه‌های رونده ریشه زا

هنگام تولید ساقه‌های رونده ریشه زا توسط گیاه، اگر انتهای ساقه‌ها با خاک برخورد کند گیاهان کوچک بوجود می‌آیند.

بعد از ریشه زدن، این گیاهان کوچک میتوانید آنها را از هم جدا کنید و گیاهان جدیدی تکثیر نمایید. این روش هنگامی که گیاه در طول بهار و تابستان انجام میشود.

ازطریق‌هاگهای بوجود آمده در سطح زیرین برگها

میتوانید از طریق هاگهای بوجود آمده در سطح زیرین برگها این گیاه را تکثیر کنید. برای این کار روی یک صفحه کاغذ سفید هاگ‌ها را جمع آوری کنید و درون سینی بذر که حاوی کمپوست بذر و قلمه است بکارید سپس سینی بذر را با کیسه پلاستیکی بپوشانید.

وقتی که این گیاه 5/2 سانتیمتر شدند، آنها را بیرون بیاورید و درون گلدانی حاوی کمپوست با قطر دهانه 6 سانتیمتر بکارید. گیاه را در محلی قرار دهید که از خورشید به آن مستقیم نور نتابد. برای آبیاری زیر گلدان بشقابی قرار داده و آب را داخل بشقاب پر کنید.

روش تکثیر در انواع سرخس‌ها

برگ پهن

این نوع با کاشت اسپور افزایش پیدا میکنند. میتوانید برای افزایش سرخس برگها در مخلوطی از خاک برگ پوسیده و ماسه خم کنید تا گیاهک‌ها ریشه دار شوند سپس آنها را جدا کنید.

معمولی مجعد

این نوع با تقسیم بوته افزایش مییابد زیرا فاقد اسپور بارور هستند. در افزایش این گیاه ریزوم‌های خزنده و دستک سرخس نقش مهمی دارد. برای افزایش گیاه میتوان انتهای ساقه رونده را با خاک گلدان تماس داد تا گیاه کوچکی به دست آید سپس بعد از ریشه دار شدن آن را از گیاه مادری جدا نمایند.

آفات و بیماریها و عوارض گیاه

آفاتی که در این گیاه به علت کمبود رطوبت ایجاد میشود عبارتند از : مگس سفید، شپشک آردآلود، کنه، شته. جهت مبارزه با این آفات میتوان از راه‌هایی مانند : افزایش رطوبت، هرس کردن به روش تقسیم ریشه، حذف تدریجی برگ‌ها استفاده کرد.

مشکلاتی که در این گیاه به علت زیاد بودن رطوبت ایجاد میشود عبارتند از: بیماری‌های قارچی بوتریس و فوزاریوم، لکه برگی، پوسیدگی ریشه که برای درمان این مشکلات بهتر است از قارچ کش‌ها برای ضد عفونی کردن بستر، آبیاری در صبح کمک بگیرید.

اگر این مقاله را کامل دیدید یا مطلبی بود با نظرات خود مارا خوشحال کنید..